Süt ve süt ürünleri üretim miktarları 2014 ile 2015 yılları arasında pek bir fark olmamıştır. 2015 TÜİK verilerine göre Süt ve süt ürünleri üretiminin çoğunluğunu %34 ile içme sütü , %29’unu yoğurt, %16’sını inek peyniri ve %16’sını ayran oluşturmaktadır.
Kaynak: TUİK 2016
İçme Sütü Üretimi
TÜİK verilerine göre 2015 yılında ülkemizde içme sütü üretim miktarı 1 378 524 ton olarak hesaplanmıştır. Bir önceki sene içme sütü üretim miktarı %4 artmıştır. Bu miktar, içerisinde yalnızca sanayide ısıl işlem görmüş ve paketlenmiş kutu sütleri kapsamaktadır.
İçme sütünün ürün üretim miktarları ve değişim oranları, 2014 – 2015
Sütün oda sıcaklığında saklanabilmesi amacıyla normal depolama şartlarında bozulmaya neden olacak tüm mikroorganizmaları ve sporları yok eden ve süte 135-150 oC ‘de 2-6 saniye süreyle ısıl işlem uygulandığı UHT (Ultra High Temperature) teknolojisi ülkemizde en yaygın olarak üretilen içme sütü tekniğidir. Piyasaya sürülen içme sütlerinin içerisinde çoğunlukla 1 litrelik karton ambalajlarda olan UHT Süt, 846.816 ton ile sanayi üretiminin % 61,4’ünü oluşturmaktadır. Geçen seneyle kıyaslandığında %22’lik bir artış olmuştur. TÜİK 2015 istatistiklerine göre pastörize tam yağlı süt üretiminde %4,9 düşüş gözlemlenirken, pastörize yarım yağlı süt üretiminde %572,4 gibi çok büyük bir artış kaydedilmiştir.
Peynir Üretimi
Kaynak: TÜİK 2016
Üretimi modern işleme tesislerinde ve mandıralarda gerçekleştirilen temel süt ürünlerinden olan peynir, ülkemizde kahvaltı kültüründe önemli bir yere sahiptir. Çeşitli kaynaklara göre dünyada toplam 2000-4000 arasında peynir çeşidi olduğu belirtilirken, Kafkas Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre Türkiye’de 193 çeşit peynir üretimi gerçekleştirilmektedir.
TÜİK verilerine göre 2015 yılında ülkemizde peynir üretim miktarı 665 580 ton olarak hesaplanmıştır. Bir önceki sene içme sütü üretim miktarı %5,5 artmıştır. Ülkemizde üretilen toplam peynir miktarının %95,7’si (637 284 ton)inek sütünden elde edilmektedir. Kalan 28 296 tonluk üretim miktarı ise koyun, keçi, manda ve karışık sütlerden elde edilen peynirleri kapsamaktadır. İnek peyniri üretiminde %9,6’lık, koyun peynir üretiminde %259,2’lik artış olurken, keçi peyniri üretiminde %48,3, manda peyniri üretiminde %3,4 ve karışık sütten elde edilen peynir üretiminde %46,4 azalma gözlemlenmiştir.
Ayrıca Yumuşak peynir üretiminde %20,3, orta yumuşaklıktaki peynir üretiminde %6,6 ve sert peynir üretiminde %54,5 artış olurken, orta sertlikte peynir üretiminde %10,3, extra sert peynir üretiminde %74,4 ve kesilmiş sütten elde edilen peynir üretiminde ise %68 oranında azalma gözlemlenmiştir. En fazla üretimi olan %36,7 oranıyla orta yumuşaklıktaki peynirlerdir.
Yoğurt ve Ayran Üretimi
Yoğurt ve ayran üretim miktarları her yıl artış göstermektedir. Yoğurt üretimi 2015 yılında bir önceki yıla göre %2 artarak 1.122.941 ton olmuştur.
Özellikle yaz aylarında üretiminde artış görülen ayran ise 2015 yılındaki toplam üretim miktarı bir önceki yıla göre % 4,5 artarak 626.774 ton olmuştur.
Kaynak: TUİK 2016
Süttozu, Peynir altı Suyu ve Kaymak Üretimi
Süttozu; yağlı, yağı kısmen veya tamamen alınmış sütte, kremadan veya bu ürünlerin karışımında suyun uzaklaştırılması ile elde edilen ve son üründe nem içeriğinin ağırlıkça en fazla %5 oranında olduğu katı üründür.(TebliğNo:2008/51)
Çikolata, bisküvi ve pasta yapımında, dondurma ve şekerleme imalatında , hazır çorbalar ile kurutulmuş hazır ürünlerin yapımında hayvan mamalarında ve kozmetik ürünler de dahil olmak üzere pek çok sektörde kullanılmaktadır.
Kaynak: TUİK 2016
2015 yılında toplam süttozu üretimi bir önceki yıla göre % 13 azalma olmuş 112.175 ton olarak hesaplanmıştır. 2014 yılında 51.135 ton olan tam yağlı süttozu üretimi,2015 yılında 46.206 ton; 77.716 ton olan yağsız süttozu ise 2015 yılında 65.912 ton olmuştur.
Peynir altı suyu, peynir ve kazein üretimi esnasında çökeltiden süzülerek elde edilen proteince zengin bir üründür. Peynir altı suyu önceki dönemlerde yalnızca atık olarak değerlendirilmiş ve organik madde içeriği nedeniyle çevre kirliliği sorunuyla karşılaşılmıştır. Eskiden sadece hayvan gıdası veya gübre olarak sıvı halde kullanılabilen peynir alı suyu günümüzde kurutma, konsantre etme veya fermantasyon gibi gelişen teknolojik imkanlarla gıda sektörünün farklı alanlarında kullanılmaktadır. Gıdaların özellikle protein değeri başta olmak üzere besin değerini yükseltmek için, bebek mamalarında, bisküvide , çikolatada, işlenmiş et ürünlerinde , hamur işi ve ekmek yapımı gibi pek çok alanda kullanılabilmektedir.
Kaymak Üretimi,2015 yılında bir önceki seneye göre %3,1 artarak, 32 097 ton olarak hesaplanmıştır. Üretilen toplam kaymak miktarının %88,3’ünü yağ içeriği %29’dan fazla olan kaymaklar oluştururken, kalan üretim miktarı yağ içeriği %29’dan az olan kaymaklardır.
Tereyağ ve Koyulaştırılmış (konsantre) Süt Üretimi
Tereyağı, ham maddesi temel olarak süt yağı (krema) olan, süt yağının konsantre hale getirilmesi ve sonrasında olgunlaştırılıp yayıklanması ile elde edilen, taze ya da fermente krema ya da direkt sütten ede edilen en az %82 yağ oranına sahip bir süt ürünüdür. Tereyağı hayvansal bir yağdır. Diğer süt ve süt ürünlerinde olduğu gibi tereyağı üretimimizde de her geçen yıl artış olmaktadır.
2013 yılında 41.515 ton olan tereyağı üretimimiz, TÜİK verilerine göre 2014 yaklaşık %9,5 oranında artış göstermiş,2015 yılında %11,6 artış göstererek 51.789 tona ulaşmıştır.
Kaynak: TÜİK 2016
Koyulaştırılmış (konsantre)süt, ilgili mevzuatta, “Yağlı, yağı kısmen veya tamamen alınmış sütten veya bu ürünlerin karışımından suyun doğrudan kısmi olarak uzaklaştırılması ile elde edilen, içine süttozu ve /veya krema katılabilen, şekerli veya şekersiz süt ürünü” şeklinde tanımlanmıştır ve özelliğine göre ağırlıkça %1-15 arasında süt yağına sahiptir. TÜİK tarafından yayınlanan koyulaştırılmış süt istatistiklerine göre 2014 yılı toplam üretim miktarı 4.705 ton iken 2015 yılında %17 oranında artarak hesaplanmıştır.
(0)
