Alacak sigortası şirketi Euler Hermes, 36 ülkede 21 sektörü analiz etti, ödeme vadelerinin (Days Sales Outstanding – DSO) 2016 yılında global olarak 64 gün civarında olacağını açıkladı. 2015 yılında ödemelerini almak için en uzun süre bekleyen sektör 89 gün ile Elektronik sektörü olurken, tüketicilere daha yakın olan perakende, gıda, hizmetler ve ulaşım gibi sektörlerde ise ödeme vadeleri 50 günün altında seyretti.
Türkiye ödeme vadelerinin en uzun olduğu dördüncü ülke
Euler Hermes’in verilerine göre 2015 yılında 91 gün ile ödemelerin en uzun vadede yapıldığı ülke Yunanistan oldu. Yunanistan’ı 88 gün ile Çin ve İtalya takip etti. Bu üç ülkenin ardından 81 gün ile ödeme vadelerinin en uzun olduğu dördüncü ülke olarak sıralamada yerini alan Türkiye için 2016 tahmini, ödeme vadelerinin düşeceği şeklinde.
Ödemelerin 2015 yılında en hızlı yapıldığı ülkeler ise 44 gün ile Avusturya, 46 gün ile Yeni Zelanda ve 47 gün ile Hollanda olarak sıralandı. 2015’te gelişmekte olan piyasalardaki ödeme vadeleri yaklaşık 68 gün olurken, gelişmiş ekonomilerde 59 gün olduğu görüldü.
Rusya, gelişmekte olan piyasalardaki trendi tersine çeviren bir örnek olarak dikkat çekti. 2007 ve 2014 yılları arasında ülkedeki ortalama ödeme vadeleri 60 gün civarında iken, 2015 yılında 56 gün ile dünya ortalamasının da altına indi. İş ortamına yönelik güven oldukça düşük olduğundan, taraflar kredi riskinin önüne geçmek amacıyla işlemlerini nakit kullanarak yapıyor ve bu da ödeme vadelerini etkiliyor.
Batı Avrupa’da ödemeler hızlanıyor
Batı Avrupalı şirketler 2015 yılında ödemelerini 2014’e oranla iki gün daha erken, ortalama 60 gün içerisinde aldılar. Ödeme vadelerinde azalma kaydeden ülkeler arasında ise 3 günlük azalma ile Norveç ve Birleşik Krallık, 6 gün ile İspanya, 3 gün ile İsveç ve İtalya, 2 gün ile de Fransa oldu.
Sektörlere bakıldığında ise Batı Avrupa’da teknoloji sektörünün 7 gün azalma ile 82 günlük ödeme vadesine sahip olduğu görüldü. Bu da Avrupalı şirketlerin alacaklarını yönetme açısından olgunlaşmaya devam ettiğini gösterdi.
Avrupa’da ödeme vadeleri düşüşünü sürdürecek
Euler Hermes, 2016’da ivme kazanan GSYH büyümesi (2016 tahmini yüzde 1,6) ile sermaye oluşumunun da hızlanması sayesinde Avrupalı şirketlerin ödeme vadelerinin azalmaya devam edeceğini öngörüyor. Avrupa Merkez Bankası (AMB), Euro Bölgesi’nde parasal genişleme ölçüleri ile krediye erişimi kolaylaştırarak şirketleri ödemelerini hızlandırmaya teşvik ediyor.
Ödeme vadeleri konusunda global olarak iyileşme kaydedilmesine rağmen, ödeme alışkanlıkları ülke bazında değişim göstermeye devam ediyor ve Avrupalı ülkeler de bu konuda ikiye ayrılıyor:
Kuzey Avrupa ülkelerinde ortalama ödeme vadesi 50 gün ve homojen ödeme alışkanlıkları görülüyor. Firmaların yüzde 46’sı ödemelerini almak için 30 ile 60 gün arası beklerken, yalnızca yüzde 7’si 90 günden fazla bekliyor.
Akdeniz ülkelerinde ise ortalama ödeme vadesinin 60 gün olduğu görülüyor. Ödeme vadesinin 2016’da İspanya’da 65, Portekiz ve Fransa’da 70, İtalya’da 86, Yunanistan’da 89 ve Belçika’da 65 gün olması bekleniyor. Bu ülkelerde tedarikçilerin yüzde 30’u ödemelerini almak için 90 gün bekliyor ve yalnızca yüzde 28’si 30 ile 60 gün arasında ödeme alabiliyor.
Gıda sektöründe ödeme vadeleri kaç gün?
2015 yılında ödemelerini almak için 89 gün ile en fazla Elektronik sektörü beklerken, bu sektörü 87 gün ile Makine ve Ekipman ve 81 gün ile İnşaat sektörü takip ediyor. Tüketicilere daha yakın olan perakende, gıda, hizmetler ve ulaşım gibi sektörlerde ise ödeme vadeleri 50 günün altında seyretti. Gıda sektöründe ödeme vadesi 46 olarak belirlendi.
Euler Hermes’in belirlemelerine göre; Türkiye’de teknoloji sektörü 125 gün ile ödeme vadelerinin en uzun olduğu sektör. Ödeme vadeleri ilaç sektöründe 110, inşaat sektöründe 109, Telekom sektöründe ise 107 gün.
Türkiye’de gıda sektörü 68 gün ile ödeme vadelerinin orta uzunlukta olduğu sektörler arasında yer alırken, perakende sektörü 27 gün ile ödeme vadelerinin en kısa olduğu sektör olarak öne çıktı.
İstikrarlı seyir
Sektörlere göre ödeme vadelerindeki gelişmeleri değerlendiren Euler Hermes Baş Ekonomisti Ludovic Subran, “2010 yılından bu yana ödeme vadeleri 64 gün ile neredeyse istikrarlı seyrediyor. 2015 yılında incelediğimiz şirketlerin yüzde 25’i ortalama 90 gün sonra ödemesini alabiliyordu, yüzde 25’i ise 31 günde alacaklarını tahsil edebiliyordu. Ödeme vadeleri söz konusu olduğunda 2016’da 92 gün ile Çin’in dünya genelinde en yüksek seviyeye ulaşacağını öngörüyoruz” dedi.
Özlem Özüner: Türkiye’de ödeme vadeleri uzadı
Türkiye’de ödeme vadelerinin ekonomik büyümenin yavaşlaması ile uzadığını belirten Euler Hermes Türkiye CEO’su Özlem Özüner ise şunları söyledi:
“2015 yılı likiditenin daraldığı, kredi imkanlarının kısıtlı hale geldiği, dolayısıyla tüm sektörlerde ödeme vadelerinin uzadığı bir yıl oldu. 2016 yılında da bu trendin süreceğini öngörüyoruz ve Türkiye’de ortalama ödeme vadenin 72 güne çıkmasını bekliyoruz.
Türkiye’de vadeli çek uygulaması ikincil bir para piyasası yaratmış durumda; çekler vade öteleme aracı olarak kullanılıyor. Bu nedenle kısa vadede ödeme alışkanlıklarının değişmesi beklenmiyor. Sektörlere baktığımızda en uzun vadelerin mobilya, kimya ve tekstil sektöründe görüldüğünü söyleyebiliriz. Bu sektörlerde tahsilat sorunları alıcıların ödemelerini düzenli yapmamasından kaynaklanıyor.”
(52)
