Spor dalları arasında meraklıları için büyük bir şov olarak öne çıkan futbol, ekonomik boyutuyla da dikkat çekiyor. KPMG Türkiye’nin yaptığı araştırmaya göre, Türkiye Süper Lig’inde son sırada bulunmak bile, takımlar için cazip bir kazanç kaynağı anlamına geliyor. Şampiyonla düşme hattı takımlarının gelirleri arasında uçurum olsa bile Süper Lig’den düşmek takımlar için tam bir kabusa dönüşüyor. Bu nedenle alt sıralardaki takımlar her zamankinden daha fazla savaş vermek zorunda kalıyor.
155 ülkede, 162 bin çalışanıyla finansal hizmetler, tüketici ürünleri ve endüstriyel sektörlerden, gıda, perakende, enerji, telekomünikasyon, kimya gibi pek çok sektöre danışmanlık hizmeti veren KPMG’nin Türkiye Ofisi, Türkiye Süper Lig ekonomisini ele alan bir araştırma gerçekleştirdi.
2010 yılında yapılan yayın ihalesinden sonra Türkiye Süper Ligi’ndeki takımların gelirlerinin ciddi miktarda arttığına dikkat çekilen araştırmada, “Üç paket halinde yapılan ihalede gelirlerin çok büyük bir kısmı Süper Lig takımlarına ayrıldı. Bu nedenle kulüpler için Süper Lig’de varlıklarını istikrarlı bir şekilde sürdürmek her zamankinden daha önemli olmaya başladı. Daha önce şampiyon olan ve ligi ilk altı sırada bitiren takımların daha avantajlı olduğu sistemde alt sıralardaki takımlar da ligde tutunabilmek için her zamankinden daha fazla savaş vermek zorunda olduklarını biliyorlar” ifadelerine yer verildi.
KPMG Türkiye araştırmasında yeni yabancı kuralının kabul edilmesinin ardından önümüzdeki yıllarda küme düşen takımlar için maddi imkanların azalmasının ve prestij kaybının yanı sıra kadroyu korumanın daha da zorlaştığı belirtildi. Hedeflerini ve transfer politikalarının daha doğru belirlemesinin kulüplerin geleceklerinde önemli rol oynayacağı tespiti yapıldı.
Süper Lig takımı olmak yetiyor
Araştırmada ligi üst sıralarda bitiren takımlarla küme düşme potasındaki takımların gelirleri arasında ciddi fark olduğu ortaya çıktı. Ancak KPMG Türkiye, bu durumun ligde olmanın avantajını hiçbir şekilde azaltmadığına dikkat çekti. Araştırmada şu tespitler yapıldı:
“En başarısız kulüplerin kazançları bile 1. Lig kulüpleriyle kıyaslanamayacak durumda. Türkiye Futbol Federasyonu bütün Süper Lig kulüplerine sezon başında 16 milyon TL veriyor. Kulüpler sezon içinde her beraberlikte 600 bin TL, her galibiyette ise 1,2 milyon TL kazanıyor. Bunun dışında federasyon ligi ilk altı sırada bitiren kulüplere sırasıyla 15 milyon, 12 milyon, 9 milyon, 6 milyon, 3 milyon ve 1,5 milyon TL ödeme yapıyor. Ayrıca daha önce şampiyon olmuş kulüpler kazandıkları şampiyonluk başına 1,5 milyon TL ile ödüllendiriliyor.”
Son şampiyon Galatasaray 91.3 milyon TL kazandı
Araştırmada 2014-2015 sezonu şampiyonu Galatasaray’ın toplam kazancının 91,3 milyon TL olduğu belirtilerek, “Bunun 16 milyon TL’si ayakbastı parası, 15 milyon TL’si şampiyonluk parası, 28,5 milyon TL’si daha önceki 19 şampiyonluğun ödülü olurken 31,8 milyon TL’si de topladığı puanlardan geldi” denildi.
Araştırmada ligi ilk altı sırada bitiremeyen takımların kazançlarının arasındaysa daha önce şampiyonluk kazanamadıkları için çok ciddi bir fark olmadığı belirtilerek “Sezonu 7. sırada bitiren Mersin İdman Yurdu 36,4 milyon TL kazanırken, son sırada tamamlayan Balıkesirspor 28,6 milyon TL kazandı” bilgisine yer verildi.
Futbol ekonomisi içinde ligde kalmak hedefleniyor
KPMG Türkiye araştırmasının dikkat çeken bazı noktaları şöyle sıralandı:
“Kulüpler gelir getirmeyen Türkiye Kupası’na daha az önem veriyor. Kupada şampiyon olmak ya da şampiyon olsalar bile bir sonraki sezon UEFA Avrupa Ligi’nde gruplara kalmak kulüpler için gerçekçi bir hedef olmuyor. Bu nedenle bazı takımlar ligde kalabilmek için bu kupadaki maçlara yedek ağırlıklı kadrolarla çıkıyorlar. Yine birçok takımın küme düşmeme yolunda sezon sonuna doğru momentum yakalamak ve rüzgarı arkasına almak için teknik direktör değişikliğine gitmesi alışılagelmiş bir durum.”
Üst sıralarda gelir farkı az
Ligin üst sırasındaki takımlar arasında gelir farkının az olduğu vurgulanan araştırmada, “Üst sıralara bakıldığında takımların kazançlarının birbirine çok yakın olduğunu görmek mümkün. Şampiyon Galatasaray 91,3 milyon TL kazanırken, ligi ikinci sırada bitiren Fenerbahçe’nin kazancı 87,7 milyon TL oldu. Ligin üçüncüsü Beşiktaş ise 72,7 milyon TL kazandı. Bu kulüpleri diğerlerinden ayıran faktör kazanılan toplam şampiyonluk sayıları oluyor. Şampiyon takımın maddi gelir olarak yarattığı asıl fark UEFA Şampiyonlar Ligi sayesinde gerçekleşiyor” değerlendirmesine yer verildi.
Şampiyonlar Ligi ön elemeleri şampiyonun gelirini artırıyor
Türkiye Süper Ligi şampiyonu Şampiyonlar Ligi gruplarına direkt katılırken, ligi ikinci sırada bitiren takımın gruplara kalmak için iki ön eleme turundan geçmesi şampiyon takıma yarıyor. KPMG uzmanları konuyla ilgili olarak, “Lig ikincisinin en azından bir ön eleme turunda seri başı olamaması, Şampiyonlar Ligi’ne katılabilmek için kadro ve ekonomik açıdan kendisinden daha güçlü rakiplerle karşılaşması nedeniyle Türkiye çok uzun zamandır bir numaralı kupada tek takımla temsil ediliyor. Bunun da şampiyon takıma ekstra bir getirisi oluyor. Bu sezonun başında Fenerbahçe ön eleme turunda Shakhtar Donetsk’e elenince Galatasaray fazladan 6,5 milyon avro kazanmış oldu” bilgisini verdiler.
UEFA ödül miktarında artışa gitti
Araştırmada 2015-2016 sezonundan itibaren UEFA tarafından her iki şampiyona için de vereceği ödül miktarında artışa gidildiği belirtilerek şöyle denildi:
“Şampiyonlar Ligi’nde 2015-2016 sezonundan önce 8,6 milyon avro olan katılım ödülü 12 milyon avroya yükseltildi. Grup aşamasında kazanılacak galibiyetlere verilen 1 milyon avroluk miktar ise 1,5 milyon avro oldu. Ayrıca grubu ilk iki sırada bitirerek kupada yoluna devam eden kulüplere her aşamada daha fazla ödül veriliyor. Sırasıyla son 16 turuna devam edenler için ödül 3,5 milyon avrodan 5,5 milyon avroya, çeyrek final için 3,9 milyon avrodan 6 milyon avroya, yarı final için 4,9 milyon avrodan 7 milyon avroya çıkartıldı. Turnuvanın finalisti artık 6,5 milyon avro yerine 10 milyon avro kazanacakken şampiyonun alacağı ödül 10,5 milyon avro yerine 15 milyon avro olacak.
Avrupa Ligi için yapılan artışın yüzdesi daha az oldu. Bu da iki kupaya katılacak takımların kazanacakları ödül miktarındaki makasın açılmasına sebebiyet verdi. Böylece bu karar sonrasında Şampiyon Ligi’ne katılmanın önemi daha da fazlalaştı. Bütün bu veriler kulüplerin daha profesyonel bir şekilde yönetilmesinin ve ekonomik açıdan doğru adımların atılmasının eskisinden çok daha önemli olduğunu gösteriyor. Şampiyon olan takımın rakipleri karşısında, ligde kalan takımların da bir sonraki sezon alt ligde oynayacak takımlar karşısında yaratacağı büyük avantaj kulüplerin gelecekleriyle ilgili kararlar alırken ne kadar dikkatli ve özenli olmaları gerektiğini ortaya koyuyor.”
GIDAHATTI DERGİSİNİ ÜCRETSİZ İNDİRİN
(6)
