Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 5 Haziran Dünya Çevre Günü dolayısıyla Türkiye’nin çevre bilançosunu açıkladı. 2014 yılında toplam çevresel harcamalar 20,7 milyar TL oldu.
TÜİK’in ürettiği çevre istatistiklerinin bir özetini içeren İstatistiklerle Çevre, 2014 bültenine göre, Türkiye’nin toplam seragazı emisyonunda artış gözlendi.
Seragazı emisyon envanteri sonuçlarına göre karbondioksit (CO2) eşdeğeri olarak 2014 yılı toplam seragazı emisyonu 1990 yılına göre %125 artış göstererek 467,6 milyon ton olarak hesaplandı. Kişi başı CO2 eşdeğer emisyonu 1990 yılında 3,77 ton/kişi olarak hesaplanırken, bu değer 2014 yılında 6,08 ton/kişi olarak belirlendi.
Su kaynaklarından 14,7 milyar m3 su çekildi
Belediye ve köylerde içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağıtılmak ve imalat sanayi işyerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve maden işletmeleri tarafından ise kullanılmak amacıyla 2014 yılında su kaynaklarından 14,7 milyar m3 su çekildi. Çekilen suyun %55’i denizden, %14,1’i kuyudan, %13,8’i barajdan, %9,4’ü kaynaktan, %7,7’si diğer su kaynaklarından çekildi.
Su kaynaklarından çekilen toplam suyun %44,3’ünün termik santraller, %35,5’inin belediyeler, %14,9’unun imalat sanayi işyerleri, %2,9’unun köyler, %1,4’ünün maden işletmeleri ve %1’inin OSB’ler tarafından çekildiği belirlendi.
Belediye ve köyler dahil olmak üzere içme suyu şebekesine bağlı nüfusun Türkiye nüfusuna oranı 2014 yılında %97,4 olarak tespit edildi.
Alıcı ortamlara 12,7 milyar m3 atıksu deşarj edildi
Belediyeler, köyler, imalat sanayi işyerleri, termik santraller, OSB’ler ve maden işletmeleri tarafından 2014 yılında doğrudan alıcı ortamlara 12,7 milyar m3 atıksu deşarj edildi. Alıcı ortamlara deşarj edilen atıksuyun %77,7’si denize, %18,4’ü akarsuya, %3,9’u diğer alıcı ortamlara bırakıldı.
Toplam atıksuyun %50,4’ünün termik santraller, %32,4’ünün belediyeler, %13,5’inin imalat sanayi işyerleri, %1,7’sinin OSB’ler, %1,1’inin maden işletmeleri ve %0,9’unun köyler tarafından deşarj edildiği belirlendi.
Atıksuyun %77’si arıtıldı
2014 yılında deşarj edilen atıksuyun %62’sini soğutma suları, %38’ini ise soğutma suları dışındaki atıksular oluşturdu. Soğutma suları hariç doğrudan alıcı ortamlara deşarj edilen atıksuyun %77’si arıtıldı.
Atıksu toplama hizmetleri
Belediye nüfusunun %90’ına, köy nüfusunun ise %49’una kanalizasyon şebekesi ile hizmet verildi. Belediye nüfusunun %68’i, köy nüfusunun ise %15’i olmak üzere toplam nüfusun %65’inin atıksularının arıtıldığı tespit edildi.
Tehlikeli atık miktarı 3,5 milyon ton
İmalat sanayi işyerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri, maden işletmeleri ve sağlık kuruluşları tarafından 3,5 milyon tonu tehlikeli olmak üzere 796 milyon ton atık yaratıldı. Toplam atığın 751 milyon tonunu madencilik sektöründen kaynaklanan dekapaj malzemesi veya pasa atıkları oluştururken, tehlikeli atığın ise 2,4 milyon tonunu madencilik sektöründen kaynaklanan mineral atıkların oluşturduğu tespit edildi.
Atık toplama hizmeti verilen nüfus
Belediyelerin 1391’i atık toplama hizmeti verirken, 5 belediyede ise atıkların toplanmadığı belirlendi. Belediyelerde toplanan 28 milyon ton atığın, %63,5’i düzenli depolama sahalarına gönderildi, %35,5’i belediye çöplüklerine döküldü, %0,5’i kompost tesislerine gönderildi ve %0,5’i diğer yöntemler ile bertaraf edildi.
Atık bertaraf ve geri kazanım tesisleri
Lisanslı veya geçici faaliyet belgeli ve lisansı olmasa da belediyeler tarafından ya da belediyeler adına işletilen 117’si atık bertaraf tesisi ve 868’i geri kazanım tesisi olmak üzere, toplam 985 tesis 2014 yılında faaliyet gösterdi. Düzenli depolama tesislerinde 41 milyon ton, yakma tesislerinde 43 bin ton atık bertaraf edilirken, geri kazanım tesislerinde 20 milyon ton atık geri kazanıldı.
Çevresel harcamalar 20,7 milyar TL
Toplam çevresel harcamalar 2014 yılında 20,7 milyar TL olarak gerçekleşti. Çevresel harcamaların %76,9’u kamu sektörü, %23,1’i iş sektörü tarafından yapıldı. Toplam çevresel harcamaların gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payı 2014 yılı için %1,2 olarak hesaplandı.
Çevresel vergiler 73,7 milyar TL
Toplam çevresel vergi tahakkuku 2013 yılında 73,7 milyar TL olarak tespit edildi. Çevresel vergilerin %68’ini enerji vergileri, %29’unu ulaştırma vergileri, %2’sini ise kaynak ve %1’ini kirlilik vergileri oluşturdu.
GIDAHATTI DERGİSİNİ ÜCRETSİZ İNDİRİN
(15)
