Akdeniz ülkelerinde yaşanan olumsuz hava koşullarının, zeytin üretiminin önemini artırdığını belirten CHP Çanakkale Milletvekili Muharrem Erkek, zeytinliklerin maden arama şirketleri ve termik santrallerin insafına bırakıldığını kaydetti. Erkek, TBMM Başkanlığı’na sunduğu kanun teklifi ile ‘zeytinlik katliamları’nın sona ereceğini bildirdi.
CHP’li Muharrem Erkek, Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifini TBMM Başkanlığına sundu.
“1 dekarlık zeytinlik dahi koruma altında alınacak”
Erkek, Meclis Başkanlığına sunduğu kanun teklifinde şunları kaydetti:
“Dünyada, rant uğruna bilinçli biçimde doğaya verilen zararlar hep acı tecrübe ile sonuçlanmıştır. Açlık, aşırı fiyat artışı, doğanın erozyon, sel vb. yöntemlerle tepki vermesi örnekleri, ülkemiz için de geçerli olmuştur.
2014-2015 yılında, Akdeniz ikliminin olduğu ve zeytin üretiminde yüksek payı ülkelerde yaşanan olumsuz hava koşulları, zeytini uluslararası anlamda önemli hale getirmiştir. Kısa süre içinde fiyatı yükselen zeytin, ülkemiz için ekonomik anlamda ayrıcalıklı hale gelebilecekken rant uğruna zeytinliklerin yok edilmesi, durumu olumsuz etkilemiştir.
Zeytin arazileri enerji tekellerinin hedefinde
Zeytinin, ülkemizin geleceği açısından farklı bir önemi de bulunmaktadır. Gıda sektörünün bir ürünü olan zeytinin yetiştirme alanları uluslararası ve ulusal enerji tekellerinin hedefindedir. Kamuoyunda tartışma yaratan Kaz Dağları’nda altın madeni girişimleri de bu kapsamda değerlendirilmektedir.
Kanunlarda, zeytinlik alanları koruyan hükümlerin, kamuoyundan gelen tepkiler nedeniyle değiştirilememesi üzerine, 2012 yılında, yönetmelik değişikliği ile zeytinliklerin yok edilmesinin önündeki engeller kaldırılmış ve zeytinlikler altın ve diğer maden arama şirketleri ve termik santrallerin insafına bırakılmıştır.
Zeytinlik sahasında 25 dekar şartı!
03.04.1996 tarih ve 22600 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılmasına Dair Yönetmelik’te 03.04.2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren değişiklik ile “zeytinlik saha” 25 dekar (dönüm) üzerindeki alan olarak tespit edilmiştir.
Yönetmeliğin 3. maddesine eklenen “zeytinlik saha” tanımıyla 25 dekarın altındaki büyüklükteki zeytinlik alanlar, “korunan zeytinlik” olmaktan çıkarılmıştır.
Şöyle ki; aynı yönetmeliğin 23. maddesi “zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az üç kilometre mesafede zeytin ağaçlarının bitkisel gelişimini ve çoğalmalarını engelleyecek kimyevi atık, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz ve işletilemez. Bu alanlarda yapılacak zeytinyağı fabrikaları ile küçük ölçekli tarımsal işletmelerin yapımı ve işletilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın iznine bağlıdır.” diyerek zeytinlik sahaları koruma altına almıştır.
- maddedeki tanımlama nedeniyle zeytinlik saha kavramı artık 25 dekardan büyük alanlar için geçerli olmuştur.
Özetle hâlâ yargıda olan ve mahkeme yoluyla henüz sonuçlanmayan Zeytinciliğin Islahı, Yabanilerinin Aşılattırılmasına Dair Yönetmelik’te değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Kaz Dağları ve ülkemizin diğer bölgelerinde benzer durumda olan zeytinlikler koruma alanı kapsamından çıkarılmış, başta altın olmak diğer maden arama ve işletme şirketlerinin buraları yok etmesinin önü açılmıştır.
Çünkü; ülkemizdeki zeytinlik sahaların yarısından fazlası 25 dekarın altındadır ve Türkiye’deki zeytinliklerin ortalama büyüklüğü 10 dekar civarındadır. Bir örnek vermek gerekirse Antalya’da Kaş ve Kalkan ilçelerindeki denize yakın zeytinlik sahaların yüzde 80’i, 25 dekarın altındadır.
Zeytinde 2023 hedefi 3,5 milyar dolar
Resmi verilere göre 2000 yılında Türkiye genelinde 90 milyon zeytin ağacı varken 2013 sonunda bu rakam 170 milyona ulaşmıştır. Zeytin ve zeytinyağı üretiminin toplam değeri 1.5 milyar doları bulmaktadır. 2014-2015 hasat ve üretim yılında ise 165 bin ton zeytinyağı üretilmiştir.
Bu üretimin piyasa değeri yaklaşık 600 milyon dolar olmuştur. Değeri 900 milyon dolar olan 400 bin tonluk sofralık zeytin üretiminin 2023 hedefi 3,5 milyar dolardır.
2023 hedefleri çerçevesinde sektöre 700 bin ton üretim ile 3 milyar dolar gelir hedefi konulmasına rağmen, Hükümetin uygulamaları tam tersi niteliktedir. Zeytin ağacı sayısındaki artışa rağmen üretimin aynı oranda artmadığı ortadadır.
500 bin ailenin geçim kaynağı zeytincilik
Marmara, Ege, Akdeniz kıyıları ve bölge illerinin önemli bir kesimi başta olmak üzere Türkiye genelinde yaklaşık 500 bin ailenin geçim kaynağı olan zeytincilik, doğrudan ve dolaylı olarak 10 milyon kişi geçimini sağladığı bir sektör durumundadır.
Özellikle yol, maden arama sahası ve santral inşası gibi gerekçelerle yapılan kesimler ve yanlış fidan dikimleri yüzünden üretimin verimsiz hale gelmiştir.
Nisan ayında Başbakan Yardımcısı Sayın Lütfi Elvan başkanlığında yapılan 22. Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) toplantısında zeytinlik tanımını değiştirecek gerekli yasal düzenlemelerin yapılması kararı çıkmıştır.
Daha önce yapılmak istenen; ama, gelen baskılar üzerine vazgeçilen zeytinlik saha tanımının yeniden ele alınması, kamuoyunda sektör için tehlike çanlarının çalması anlamına gelmektedir.
Kaz Dağları ve benzeri niteliklere sahip zeytinliklerin koruma kapsamında kalması hem geleceğimiz hem de ekonomimiz açısından yaşamsal öneme sahiptir.
Bu nedenle 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun’a bir madde eklenerek, 1 dekarlık alanların dahi “zeytinlik saha” ilân edilmesi sağlanmaktadır. Yönetmeliğin kanuna aykırı olamayacağından hareketle yönetmelikteki 25 dekarlık alan ibaresi de hükümsüz kalacaktır.”
GIDAHATTI DERGİSİNİ ÜCRETSİZ İNDİRİN
(19)
