Hükümet, yatırım ortamının iyileştirilmesi tasarısındaki varlık barışı maddesini geri çekti. Tasarıdaki diğer maddeler ise Genel Kurul’da kabul edildi. Muhalefet, geri çekilen madde için şirketlerin veya kişilerin yurt dışından varlıklarını incelemeye tabi tutmadan Türkiye’ye getirmelerinin, kara para aklamaya neden olacağı görüşündeydi. Maliye Bakanı Naci Ağbal, söz konusu maddeyi ayrı bir müstakil kanun olarak tanzim edeceklerini belirterek, gelecek hafta Parlamento’da tekrar gündeme getireceklerini bildirdi.
Meclis’te dün gece geç saatlere kadar yatırım ortamının iyileştirilmesi amacıyla bazı yasalarda değişiklik yapılmasına ilişkin yasa tasarısının görüşmelerine devam edildi. Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.
Ancak muhalefet, söz konusu maddeye günlerdir güçlü şekilde karşı çıkıyordu. Gerekçe olaraksa, şirketlerin ve kişilerin yurt dışından varlıklarını incelemeye tabi tutmadan Türkiye’ye getirmelerinin, kara para aklamaya neden olacağını gösteriliyordu.
Hükümet ‘Varlık barışı’nda ısrarlı
Hükümetin maddeyi çekmek için sunduğu önergede gerekçe olarak “Tasarının geçici ikinci maddesinde düzenlenen konunun bütüncül bir anlayışla ele alınarak değerlendirilmesinin sağlanması amaçlanmaktadır” denildi.
Tasarıdaki en önemli unsurlardan biri olarak değerlendirilen bu madde ile kişi ve şirketlerin yurt dışındaki varlıkların hiçbir inceleme ve soruşturmaya tabi tutmadan vergisiz olarak kendisi veya başka kişiler üzerine kayıt ettirilerek, Türkiye’ye getirmesi hedefleniyordu.
Konuyla ilgili açıklama yapan Maliye Bakanı Naci Ağbal ise “Vatandaşlarımızın yurt dışındaki varlıklarının Türkiye’ye getirilmesine ilişkin hususu ayrı bir müstakil kanun olarak tanzim edeceğiz. İnşallah gelecek hafta tekrar Parlamento’da bu maddeyi görüşeceğiz” ifadelerini kullandı.
CHP’li Özel’den ‘direnme’ vurgusu!
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Meclis’te bir hafta gece-gündüz direndiğimiz kara para aklama maddesi AKP tarafından şimdilik geri çekildi. Yine gelecek, yine direneceğiz” dedi.
Kanundaki diğer maddeler ise şöyle;
Kayyum ve iflas
Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin, aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden düzenlenen ara bilançoya göre borca batık olduğu idare ve temsille vazifelendirilmiş kimseler, şirket veya kooperatif tasfiye halinde ise tasfiye memurları veya bir alacaklı tarafından beyan ve mahkemece tespit edilirse, önceden takibe gerek kalmaksızın bunların iflasına karar verilecek.
İdare ve temsille vazifelendirilmiş kimseler ya da alacaklılardan biri, şirket veya kooperatifin mali durumunun iyileştirilmesinin mümkün olduğuna dair iyileştirme projesini, son bir yıldan uzun süre ile şirket merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye sunarak iflasın ertelenmesini isteyebilecek.
Mahkeme, iflasın ertelenmesi talebinde bulunulması üzerine yönetim organının yerine geçmesi, yönetim organı kararları ve işlemlerini onaylaması ayrıca envanter işlemlerini başlatarak kontrolü altında yürütmesi için mesleki ve teknik yeterliliğe sahip yeterli sayıda kayyum atayacak.
Mahkeme, şirketin veya kooperatifin mal varlığının korunması ve faaliyetlerinin yürütülmesi için gerekli olan tedbirleri alacak; şirket ya da kooperatif aleyhine takip yapılmasını yasaklayabilecek, daha önce başlatılan takipleri durdurabilecek.
Erteleme süresi azami bir yıl olacak
Mahkeme, gerektiğinde kayyumun görevine son verebilecek, görevine son verilen ya da istifa eden kayyumun yerine yenisini seçebilecek. Bir kişi aynı anda en fazla 3 dosyada kayyum olarak atanabilecek.
İflasın erteleme kararı üzerine borçlu aleyhine hiçbir takip yapılamayacak ve daha önce başlayan takipler duracak, ihtiyati tedbir ile ihtiyati haciz kararları uygulanmayacak.
Erteleme süresi azami bir yıl olacak. Bu süre mahkemece uygun görülmesi halinde bir yıl daha uzatılabilecek.
İflasın ertelenmesine karar veren mahkeme, atanan kayyumun görevine devam etmesine karar verebileceği gibi aynı niteliklere sahip yeni kayyum da atayabilecek. Kayyum, takvim yılının her 3 aylık dönem sonu itibarıyla şirketin projeye uygun olarak iyileşme gösterip göstermediğini mahkemeye rapor edecek.
Olağanüstü gelişmeler rapor edilecek
Kayyum ayrıca şirketteki olağanüstü gelişmeleri mahkemeye rapor edecek. Mahkeme, kayyumun verdiği raporlardan veya bilirkişi raporundan, borca batıklığın sürdüğünü belirlerse şirketin veya kooperatifin iflasına karar verecek.
İflas erteleme talebi üzerine mahkemece verilen nihai kararlara karşı borçlu şirket, kooperatif ya da erteleme talep eden alacaklı tarafından kararın tebliğinden, diğer ilgililer tarafından ise kararın ilanından itibaren 10 gün içinde istinaf yoluna başvurulabilecek.
Yargıtay, bölge adliye mahkemesince iflasın ertelenmesi kararının kaldırılması veya verilen iflasın ertelenmesi kararını bozarsa, borçlunun mal varlığı üzerindeki tedbirler devam edecek.
Firma yetkililerine damgalı pasaport
Yıllık ortalama ihracat değerlerine göre yapılan sınıflandırmada, son 3 yılda yıllık ortalama ihracat tutarı Bakanlar Kurulunun belirleyeceği değerin üzerinde olan firma yetkililerine, Bakanlar Kurulunca belirlenen esaslara göre 2 yıl süreyle hususi damgalı pasaport verilebilecek.
Kanuna göre, kamu idareleri ve bu idarelere bağlı döner sermaye işletmelerinin yapacağı her türlü ödemelerden önce de “vadesi geçtiği halde ödenmemiş borcu bulunmadığına dair belge” aranılacak. Bu düzenlemeyle amme alacağının daha etkin bir şekilde güvence altına alınması amaçlanıyor.
Çek düzenlemesi
Kanuna göre, karşılıksız çek keşide etme adli para cezasını gerektiren suç olarak tanımlandığı için, çek hesabı açtırmak isteyenler bankaya adli sicil kaydı da verecek. Bankalar, çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişinin ya da şirket yetkililerinin çek hesabı açma yasağının bulunup bulunmadığını kontrol etmekle yükümlü olacak.
Ticaret siciline tescil edilen şirket yetkilileri hakkında verilmiş bir çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı varsa, bunların yetkilisi olduğu tüzel kişilere çek defteri verilmeyecek. Çek hesabı sahibinin gerçek kişi olması durumunda kimlik numarası, tüzel kişi ise MERSİS numarası çek üzerine yazılacak. Çek hesabı sahibi ile düzenleyenin farklı kişiler olması halinde, ayrıca düzenleyenin kimlik numarası da yazılacak.
Böylece, çek hesabı sahibinin benzer isimli veya unvanlı kişilerden ayırt edilebilmesi sağlanarak, düzenleyenin net bir şekilde tespit edilebilmesi ve çekin karşılıksız çıkması durumunda çek hesabı sahibine karşı yapılacak başvurularda doğru kişiye ulaşılması hedefleniyor.
Hayat sigortasına yeni düzenleme
Hayat sigortasından 10 yıl prim ödeyerek ayrılanlar ve emeklilik hakkı kazananlar, toplu para almak yerine tasarruflarını 10 yıl ve üzeri tek primli gelir sigortalarına yatırırsa, yatırılan kısma ait ödemeler vergiden muaf tutulacak.
Bu istisnadan yararlananların vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenler hariç olmak üzere, 10 yıl tamamlanmadan bu gelir sigortalarından ayrılmaları halinde, ayrılma tarihinde yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı üzerinden kesinti yapılacak.
Vergi istisnaları geliyor
İş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin, o ülkedeki bölgesel yönetim merkezlerinde istihdam ettiği kişilere döviz olarak ödediği ücretler, vergi istisnası kapsamına alınacak.
Yurt dışında hizmet veren işletmelerde, yüksek katma değerli hizmet veren işverenlerin istihdam ettiği hizmet erbabının ücretleri üzerinden hesaplanan vergiye kısmi indirim uygulaması getirilecek.
İşletmeye dahil olan gayrimenkullerin iktisadi değerini artırıcı niteliği olan, ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar yapıldığı yılda doğrudan gider yazılabilecek.
Bakanlar Kurulu’na yetki
Kanunla, muhtasar beyanname ile verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinin birleştirilerek verilmesi durumunda, kapsama alınacak veya kapsam dışında bırakılacak mükelleflerin tespiti ve buna ilişkin usul ve esasların belirlenmesi, beyannamenin şekil, içerik ve ekleri ile verilen beyannamenin dönemini aylık olarak belirleme hususunda Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yetki verilecek.
Yurt içi tasarrufların artırılması kapsamında sermaye piyasası araçlarının vergilendirilmesinde, stopaj oranının elde tutma süresine göre farklılaştırılabilmesine yönelik Bakanlar Kurulu yetkilendirilecek.
Damga vergisinde düzenleme
Damga Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, nispi damga vergisine tabi kağıtlarda her bir nüshanın ayrı ayrı vergilendirilmesi uygulamasına son verilecek. Maktu damga vergisine tabi kağıtlarda ise her bir nüshadan ayrı ayrı vergi alınması uygulamasına devam edilecek.
Aynı kağıtta birden fazla adi kefil ve garantör bulunması durumunda, yalnız bir kefalet ve bir garanti taahhüdü için damga vergisi alınacak. Pey akçesi (bağlanma parası), cayma tazminatı (zamanı rücu, cayma parası), ücret tevkifi, cezai şart gibi bir sözleşmenin yaptırımı olarak belirlenen taahhütler başlı başına bir sözleşmeye konu olmadıkça damga vergisi alınmayacak.
Azami tutardan vergi alınan sözleşmelerde, sözleşmenin diğer hükümlerinde değişiklik olmaksızın sadece bedelin artırılmasına ilişkin değişiklik yapılması halinde, artan bedele ilişkin olarak damga vergisi alınmayacak.
Uluslararası ihale kavramı tanımlanıyor
Kanunla, döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin damga vergisi istisnası uygulamasında “uluslararası ihale” kavramı, “Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yerli ve yabancı firmaların ayrı ayrı veya birlikte iştirakine açık olarak çıkılan ve yabancı firmalarca da teklif verilen ihale” şeklinde ifade ediliyor.
Bu düzenlemede belirlenen işlem veya faaliyetlerin kısmen veya tamamen gerçekleştirilmemesi halinde, gerçekleşmeyen kısma ait alınmayan damga vergisi, mükelleflerden ceza ve gecikme faiziyle birlikte geri alınacak.
Okul idaresi ve veli arasındaki kağıtlar istisna kapsamında
Okul idareleri ile veliler veya öğrencilerin karşılıklı hak ve menfaatlerini düzenleyen kağıtlar, resmi dairelerce yurt dışına gönderilen kişiler adına yurt dışında bulunan eğitim ve öğretim kurumları ile sağlık kurumlarına veya bu kurumlara ödenmek üzere ilgili kişilere yapılan ödemelere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna olacak.
Damga vergisinden istisna olan sigorta sözleşmeleri ve sigorta ücretinin ödenmesine ilişkin kağıtlara ilişkin düzenleme ile aynı kağıtta yer alan sigorta yaptırma taahhütlerinin de istisna kapsamına alınması suretiyle, damga vergisinin asıl akit bedeli üzerinden alınması sağlanacak. Bireysel emeklilik, gruba bağlı bireysel emeklilik, işveren grup emeklilik sözleşmelerine de damga vergisi istisnası getirilecek.
Anonim, limited ve eshamlı komandit şirketlerin pay devirleri damga vergisinden istisna olacak.
(14)
