Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, zirai mücadelede kullanılan pestisitlerin kalıntı limitlerini Avrupa Birliği mevzuatına dayanarak güncelledi.
Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği, Resmi Gazete’nin 25 Kasım 2016 tarihli mükerrer sayısında yayımlandı. Yönetmelik ile tüketicinin yüksek seviyede korunmasını sağlamak üzere bitkisel ve hayvansal orijinli gıdalarda pestisit kalıntılarının maksimum limitlerine ilişkin uygulama usul ve esasları belirlendi.
Bebek besinlerine özel önem
Pestisit kalıntısı bulunabilen taze, işlenmiş veya kompozit gıdalarda kullanılan ve ekte yer alan bitkisel ve hayvansal ürünler ile bu ürünlerden elde edilmiş işlenmiş gıdaları kapsayan yönetmelik; bebek formülleri, devam formülleri, bebek ve küçük çocuk ek gıdaları ile ilgili mevzuat hükümleri saklı kalacak şekilde uygulanacak. Yönetmelik, ekte yer alan ancak gıda dışında ürünlerin üretilmesi, bitki çoğaltım materyali, aktif maddelerin ilgili mevzuat çerçevesinde onaylanması amacıyla kullanılan ürünlere uygulanmayacak.
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun ilgili maddelerine dayanılarak hazırlanan Yönetmeliğe göre, Maksimum Kalıntı Limiti (MRL-Maximum Residue Level), yönetmelik kapsamındaki ürünlerde yasal olarak bulunmasına izin verilen en yüksek pestisit kalıntı limitini ifade ediyor.
Pestisit tanımı
Pestisit’in “Zirai mücadele uygulamalarında kullanılan her türlü kimyasal madde” olarak tanımlandığı yönetmelikte pestisit kalıntısı ise yönetmelik ekinde belirtilen ürünlerde bulunabilen zirai mücadele amaçlı kullanılan aktif maddeler, bunların metabolitleri veya parçalanma veya reaksiyon ürünleri olarak tanımlanıyor.
Maksimum kalıntı limitleri
Yönetmelik yer alan bitkisel ve hayvansal ürünlere ait gruplar, alt gruplar, ürünler ve aynı MRL’lerin uygulanacağı diğer ürünler ve tanımlamalar iki bölümden oluşan Ek-1’de verilirken, ülkemizde kullanımına izin verilen pestisitlerin kabul edilebilir en yüksek kalıntı limitleri, Türkiye’de kullanımı sonlandırılmış olan yasaklı pestisitler, farklı ürün grupları için değerlendirilmesi tamamlanmış bazı pestisitlere ait tespit limitleri de yönetmelik eklerinde yer alıyor.
Yönetmelik ekindeki hükümlere göre bitkisel ve hayvansal ürünler için bulunan analiz sonucu, uygulama esaslarına göre belirlenmiş MRL değerlerini aşamayacak.
Yönetmelikte belirtilen MRL’lere göre uygun olmayan pestisit kalıntı değerine sahip taze veya işlenmiş bir ürün, MRL’leri düşürülmek üzere, kendisiyle aynı veya diğer ürünlerle karıştırılarak veya işlenerek piyasaya arz edilemeyecek.
Ekte bulunmayan ancak Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra Bakanlıkça ruhsatlandırılan veya geçici tavsiyesi verilen aktif maddelerin resmî kontroller sonucunda tespit edilmesi halinde, o ürün için Bakanlıkça onay aşamasında belirlenmiş MRL değerine göre işlem yapılacak.
Ekte listelenmiş ürünlerin işlenmesiyle elde edilmiş işlenmiş gıdalardaki değerlendirmeler mutlaka üründe kalıntı miktarı hesaplanarak ve ilgili maddedeki esaslar uygulanarak yapılacak.
İşleme faktörünün belirlenmesi
Ürünlerin işlenmesiyle elde edilen ürünlerin MRL’leri değerlendirilirken uluslararası kabul görmüş metotlara göre yapılmış çalışmalar sonucunda belirlenmiş işleme faktörleri kullanılacak. Belirlenmiş işleme faktörleri bir liste halinde uygulama birlikteliğinin sağlanması için “www.tarim.gov.tr/GKGM” resmî internet sitesinde yayımlanacak. İşleme faktörleri belirlenmemiş ürün ve pestisitler için Bakanlıktan görüş alınacak.
İşleme faktörü, işleme teknolojisine bağlı olarak her üründe, her bir aktif madde için ayrı olarak belirlenecek.
Yönetmelik kapsamında, kontrol amacıyla numune alma işlemi, gıdalarda pestisit kalıntılarının resmî kontrolü için numune alma metotları ilgili mevzuata göre, analizi ise uluslararası kabul görmüş analiz metotlarına göre yapılacak.
Yönetmeliğe aykırı davrananlar hakkında 5996 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre idari yaptırım uygulanacak.
Avrupa Birliği mevzuatına uyum için hazırlığında 23/2/2005 tarihli ve (AT) 396/2005 sayılı Bitkisel ve Hayvansal Gıdalardaki Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Hakkında Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü dikkate alınan Yönetmelik ile 25/8/2014 tarihli ve 29099 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.
Geçiş hükümleri
Yönetmelikteki geçici maddeye göre, ithal edilen bitkisel ve hayvansal ürünler; Yönetmelik eklerinde belirtilen uygulama ve son uygulama tarihleri, ilgili pestisitler için eklerde belirtilen tarihler itibarıyla uygulanacak. Uygulama ve son uygulama tarihleri belirlenmemiş pestisitler için Yönetmeliğe, 31/12/2016 tarihine kadar uyum sağlanacak. Bu tarihe kadar, önceki yönetmelik hükümlerinin uygulanmasına devam olunacak. Önceki Yönetmelik hükümlerine uygun, ancak yeni Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan, 31/12/2016 tarihinden önce üretilmiş ürünler raf ömrü boyunca piyasada bulunabilecek.
Ülkemizde üretilen bitkisel ve hayvansal ürünler; Yönetmeliğin Ek-2 açıklamalar sütununda özel olarak belirlenmiş uygulama tarihleri, ilgili pestisitler için belirtilen tarihler itibariyle uygulanacak. Geçici tavsiye tarihinin bitiminden önce hasat edilmiş veya üretilmiş ürünler raf ömrü boyunca piyasada bulunabilecek. Özel olarak uygulama tarihi belirlenmemiş pestisitler için Yönetmeliğe, 31/12/2016 tarihine kadar uyum sağlanacak. Önceki Yönetmelik hükümlerine uygun, ancak yeni Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan 31/12/2016 tarihinden önce üretilmiş ürünler raf ömrü boyunca piyasada bulunabilecek.
Resmî kontrollerde üretim tarihine göre işlem gerektiren durumlarda, üretim tarihi ile ilgili geçerli belge sunulamaması halinde yeni Yönetmelik hükümleri uygulanacak.
(57)
