ÇALLI: “Sağlık için riskli sokak sütü satışları engellenmeli”
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın çiğ süt satışına ilişkin düzenleme hazırlığını değerlendiren Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği (ASÜD) Başkanı Harun Çallı, kayıt dışı, her türlü denetimden uzak sokak sütü satışlarına dikkat çekerek, uyarılarda bulundu. Çallı, “Sayın Bakanın, çiğ süt satışının ari işletmeler ve çiftlikler tarafından yapılacağını, sokak sütünün yasak olacağını söylemesi olumlu. Ancak endişemiz, bu noktanın dikkate alınmayıp, tüketicinin sokak sütüne yönelmesi. Bu, toplum sağlığını büyük bir risk ile karşı karşıya bırakacaktır” dedi.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, Türkiye’de yaygın olarak kullanılan çiğ sütün sağlıklı ve güvenli olarak tüketilebilmesi için vatandaşa doğrudan arzına ilişkin hazırladıkları Tebliğ taslağını Başbakanlığa gönderdiklerini açıkladı. Tebliğle çiğ sütün doğrudan tüketiciye ulaştırılmasında yeni düzenleme öngördüklerine dikkati çeken Çelik, ancak ari çiftlikler ve işletmelerde üretilen sütün satılabileceğini, bu kapsamda üretilen yaklaşık 1 milyon 300 bin ton civarında süt bulunduğunu söyledi. Çelik’in verdiği bilgiye göre, çiğ sütün son tüketiciye satışı, sağımdan itibaren 24 saat içinde yapılabilecek. Çiğ süt tüketiciye tek kullanımlık malzemeden yapılmış ambalaj içinde veya tüketici tarafından verilen kaba konarak arz edilebilecek. Üretici çiğ sütü sadece doğrudan tüketicilere veya yerel perakendeciye satabilecek.
Çiğ sütün tüketiciye arzında mesafe de önemli olacak. Otomatik satış makinesi sahibi süt üreticileri sütü, 200 kilometre yarıçap içerisindeki tüketicilere satabilecek. Süt, üretim yerinden tek kullanımlık bir ambalaj içerisine konulduktan sonra ise 500 kilometre yarıçap içerisinde satışa sunulabilecek.
ASÜD, sağlık endişelerine dikkat çekti
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği (ASÜD) Yönetim Kurulu Başkanı Harun Çallı, sektörde kayıt dışılığın altını çizerek, ASÜD’ün kurulduğu tarihten bu yana sokak sütünün sağlığa zararları konusuna dikkat çektiğini söyledi.
Yapılan bilimsel araştırmaların denetimden uzak olarak satışa sunulan sokak sütünün toplum sağlığı açısından yarattığı tehlikeyi ortaya koyduğunu vurgulayan Çallı, ASÜD olarak Bakanlığın çiğ süt düzenlemesi hazırlıklarında akademisyenlerin konuya ilişkin yaklaşımlarını paylaştıklarını kaydetti. Çallı, şu değerlendirmeleri yaptı:
“Sayın Bakanın açıklamalarında, çiğ süt satışının sadece ari işletmeler ve çiftliklerden yapılacağını açıklamasını çok önemli buluyoruz. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan izinli işletmelerin gıda güvenliği gereklerine uygun olarak çiğ süt satışı yapabilmeleri için sütün sağıldığı hayvanların hastalıktan ari olması ve sütün 24 saat içinde son tüketiciye ulaştırılması gerekecektir.
Çiğ süt satışının hastalıklardan ari, hijyenik ortamlarda, kaliteli süt üreten işletme ve çiftliklerle sınırlandırılması, bu işletmelerin bir yandan çiğ süt kalitesi, diğer yandan da ambalajlı satış için yatırım yapmalarını da beraberinde getirecektir.
Bu durum, çiğ süt kalitesinin istenilen seviyede olmadığı ülkemizde süt kalitesinin yükselmesi adına olumlu bir adımdır. Ayrıca sütün yerel perakendecilerde ambalajlı olarak satılması, tüketici sağlığı için çok önemlidir. Çünkü sütün dışardan olası bulaşanlara karşı korunmasını sağlayan en önemli faktör olan ambalaj, üründe izlenebilirliği sağlayarak, güvenli tüketimin garantisini vermektedir.
ASÜD olarak yıllardır ambalajlı süt ve süt ürünlerinin sağlıklı olduğunu savunuyor olmamız, boşuna değildir. ASÜD üyesi sektör kuruluşları, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan kayıt ve onaylı olarak, tüm kalite standartlarına uygun, sağlıklı, ambalajlı, güvenilir ürünleri tüketiciye sunmaktadır.
Ancak çiğ süt satışı konusundaki bu sınırlamaların tüketiciye iyi anlatılması gerekmektedir. Zira bu nokta dikkate alınmayıp, tüketicinin sokak sütüne yönelmesi, toplum sağlığını büyük bir risk ile karşı karşıya bırakacaktır.
Bu bakımdan her türlü denetimden uzak, kayıt dışı sokak sütü satışları mutlaka engellenmelidir. Caydırıcı tedbirlerle desteklenmiş, daha yoğun denetimler yapılmalıdır.”
“Çiğ süt satışı zor bir iş”
Soğuk zincire alınmadığı takdirde kısa sürede sağlığa zararlı bakterilerin oluşumuna açık olan çiğ süt satışının zorluğuna dikkat çeken ASÜD Başkanı Çallı, dünyada çiğ süt satışına ilişkin bilgileri de paylaştı.
Hiçbir bulaşıcı hayvan hastalığının olmadığı ABD’nin 36 eyaletinde çiğ süt satışının yasak, 3 eyalette sınırlı serbest, 11 eyalette ise serbest olduğunu bildiren Çallı, AB’de ise Fransa, Birleşik Krallık, İspanya’da 24 saat kuralı gözetilerek, çiğ süt satışı yapılan noktalar olduğunu söyledi. Çallı, İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda’da 1997 yılında 570 çiftlikten çiğ süt satışı yapılıyor iken, bu sayının 2015 yılında 100’a düşmüş olmasının da çiğ süt satışı konusundaki zorluğu ortaya koyduğunu ifade etti.
Çallı, “Çiğ sütün gerçekten hayvan hastalıklarından ari işletmeler ve çiftliklerde, hijyenik ortamlarda, standartlara uygun olarak elde edilmesi ve belirlenen sürede satışa sunulması gerekiyor. Bunun için işletme ve çiftliklerde hayvan hastalıklarının kontrolü çok sıkı bir şekilde yapılmalıdır. Bu da küçük işletmelerin altından kalkamayacağı kadar masraflı ve zor bir işlemdir” diye konuştu.
(24)
