BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Gıda Fiyat Endeksi, küresel piyasalarda iyileşen arz koşullarına rağmen şeker ve tahıl fiyatlarındaki artıştan dolayı Ocak ayında belirgin şekilde yükseldi. Endeks, son iki yılın zirve değerlerine yaklaştı.
Uluslararası pazarlarda tahıl, bitkisel yağ, süt ürünleri, et ve şekerden oluşan beş ana gıda maddesinin fiyatlarındaki değişimleri yansıtan FAO Gıda Fiyat Endeksi, Ocak ayında, Aralık 2016’ya göre yüzde 2,1 (3.7 puan) artışla 173.8 puana yükseldi. Son iki yılın neredeyse en yüksek seviyesini ifade eden bu değerle endeks, 2016 yılı Ocak ayına göre ise yüzde 16,4 (24.5 puan) oranında yükseldi.
Artışın temelinde şeker ve tahıl fiyatları var
FAO Gıda Fiyat Endeksi’ndeki artışlar asıl olarak şeker ve tahıl fiyatlarındaki yüksek oranlı artışlardan kaynaklandı.
FAO Şeker Fiyat Endeksi, Brezilya, Hindistan ve Tayland’da giderek uzayan arz kıtlığı beklentisi kaynaklı olarak, Ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 9,9 (26 puan) oranında artışla 288.5 puana yükseldi.
Tahıl fiyatları 6 ayın zirvesinde
Endeks artışında belirleyici olan bir diğer endeks FAO Tahıl Fiyat Endeksi ise Aralık ayına göre Ocak’ta yüzde 3,4 (4.8 puan) yükselişte 147 puana çıktı ve son altı ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Ocak 2017’de buğday, mısır ve pirinç fiyatlarında artış yaşanırken, buğdaydaki yükselme kötü hava koşullarının mahsulleri etkilemesinden ve ABD’de ekimlerin düşmesinden kaynaklanırken, yüksek mısır fiyatları ise artan talep ve Güney Amerika’da mahsullerle ilgili beklentilerdeki belirsizliğe bağlandı. Uluslararası pirinç fiyatlarındaki yükseliş ise kısmen Hindistan’da ihracata müsait miktarı düşüren devlet tedarik programından kaynaklandı.
Et ve süt fiyatları yatay seyretti
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi Ocak ayında yüzde 1,8 (3.3 puan) artışla 186.3 puana yükselirken, bu durum daha çok palm yağı seviyesindeki küresel stok düşüklüğünden ve Güney Asya’daki düşük üretim oranından ileri geldi. Soya yağı fiyatları küresel kolay ulaşılabilirlik beklentisinden dolayı daha rahat seviyede seyretti.
Aralık ayına göre değişim gözlenmeyen FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, 193 puan seviyesini korudu. Ancak endeks, geçen yılın Mayıs ayından bu yana yaklaşık yüzde 50 artmış durumda.
FAO Et Fiyat Endeksi de, Avustralya’dan kaynaklı büyükbaş hayvan eti fiyatlarındaki artışı küçükbaş hayvan etlerindeki düşük fiyatlar dengelediğinden neredeyse değişmedi ve 156.7 puan seviyesinde oluştu.
Dünya tahıl stokları rekora koşuyor
BM Gıda ve Tarım Örgütü FAO’nun son Tahıl Arz ve Talep Özeti’ne göre, dünya tahıl stokları, rekor üretime paralel olarak 2017 yılı sonuna kadar tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşacak. Son verilere göre tahıl stokları 681 milyon tona çıktı. Bu miktar, Aralık ayı tahminlerinden yüzde 1,5 ve önceki sezona göre yüzde 3 artış anlamına geliyor.
FAO öngörülerine göre dünya buğday stokları büyük ihtimalle yıllık yüzde 8,3 artışla 245 milyon tona ulaşıp, yeni bir rekor kıracak. Kaba yem stoklarının da yüzde 0,7 artışla ikinci kez en yüksek seviyeye ulaşması beklenirken, pirinç stoklarında ise hafif bir düşüş öngörülüyor.
Örgüt, Rusya ve Avustralya’da beklenen fazla üretimden dolayı 2016 küresel tahıl üretimi tahminini 15 milyon ton arttırarak 2.592 milyon tona revize etmişti. Dünya tahıl kullanımı ve ticaretinin de tahmin edilenden daha yüksek seviyede gerçekleşmesi bekleniyor.
ABD’de ekim alanları daralıyor
Tahılda düşük fiyatlarla beraber, ABD’de ekili alanlar ikinci en düşük seviyeye indi. Rusya’da ise bunun tam tersi bir durum yaşandı. Pirinç için ise Vietnam’da etkili olan aşırı yağmurlar ve Sri Lanka’daki yetersiz yağış miktarı üretimi olumsuz etkileyecek. Diğer hububatlar için genel olarak daha olumlu şartlar bekleniyor. Güney Afrika ülkelerindeki mısır üretiminin ise geçtiğimiz yılki kuraklıktan sonra daha fazla ekim ve ürün ile ortalama seviyesine yükselip dengelenmesi öngörülüyor. Yüksek yerel fiyatlar ve elverişli hava şartları Arjantin ve Brezilya’da daha fazla ekim yapılmasının önünü açacak.
(8)
