Tespit edilen 193 adet çeşitle adeta bir peynir cenneti olan Türkiye, toplam 26.8 milyar dolarlık dünya pazarında sadece 162 milyon dolarlık peynir satabiliyor.
Peynir üretimi, tüketimi ve ihracatına ilişkin yazılı bir açıklama yapan Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, geçen yıl dünyada 19,4 milyon ton peynir üretilirken, Türkiye’nin bu üretimden 661 bin tonla yüzde 3,4 pay aldığını bildirdi. Bayraktar, Türkiye’nin, 2015 yılı rakamlarına göre 26,8 milyar dolarlık dünya peynir pazarında ise 162 milyon dolarlık ihracatla yüzde 0,6 payla sıralamada 24’ncü olabildiğini vurguladı.
Türkiye ve dünyada süt üretimi
Dünyada 656 milyon ton olan inek sütü üretiminin 17 milyon tonunu karşılayan Türkiye’nin sıralamada 10’ncu olduğuna dikkati çeken Bayraktar, Türkiye’nin 1,1 milyon ton koyun sütü üretimiyle Çin’in ardından ikinci, 463 bin ton keçi sütü üretimiyle 8’inci, 55 bin ton manda sütü üretimiyle 9’ncu sırada bulunduğunu kaydetti.
İnek sütü üretiminde 32,4 milyon ton ile dünya 5’inciliğini alan Almanya’nın; koyun, keçi ve manda sütünde ilk 10’a giremediğini bildiren TZOB Başkanı Bayraktar, Türkiye 2015’te 661 bin ton peynir üretip, 162 milyon dolarlık ihracat yaparken, buna karşın Almanya’nın, 2,3 milyon ton peynir üretimiyle, ABD’nin ardından ikinciliği, 3,8 milyar dolarlık peynir ihracatıyla da dünya birinciliğini aldığına vurgu yaptı.
Peynir ihracatında sıralama
Dünyada peynir deyince ilk akla gelen ülkelerden Fransa, 25,3 milyon ton inek sütü üretimiyle 7’nci sırada, 604 bin ton keçi sütü üretimiyle 5’inci sırayı alıyor. Buna karşın 1,73 milyon ton peynir üretimiyle ABD ve Almanya’nın ardından üçüncü sırada bulunan Fransa, 3,3 milyar dolarlık peynir ihracatıyla da Almanya ve Hollanda’nın ardından üçüncü sırada.
Sadece Konya büyüklüğündeki, iki-üç peynir çeşidi bulunan Hollanda ise 889 bin tonluk peynir üretimiyle Türkiye’yi geride bırakıyor ve yılda 3,5 milyar dolarlık peynir ihracatıyla dünyada ikinci sırada bulunuyor.
“Türkiye’de 193 peynir çeşidi var”
Türkiye’nin peynirdeki potansiyeline işaret eden Bayraktar, şunları kaydetti:
“Ülkemiz, 661 bin tonluk peynir üretimiyle dünyada 8’nci sırayı alıyor. 5 milyon 548 bin tonla birinci olan ABD’yi, 2 milyon 285 bin tonla Almanya, 1 milyon 730 bin tonla Fransa, 1 milyon 5 bin tonla İtalya, 889 bin tonla Hollanda, 816 bin tonla Polonya, 745 bin tonla Brezilya, 661 bin tonla Türkiye, 569 bin tonla Rusya, 533 bin tonla Arjantin izliyor.
Türkiye’de 2011’de 519 bin olan peynir üretimi, 2012’de 564 bin tona, 2013’de 600 bin tona, 2014’de 633 bin tona, 2015’de 666 bin tona çıktı. 2016 yılında ise 661 tona geriledi.
Şu ana kadar tespit edilen 193 çeşit peynir üretimiyle adeta bir peynir cenneti, inek sütü üretimde 10’ncu, koyun sütünde 2’nci, keçi sütünde 8’nci, manda sütünde 9’ncu olan Türkiye, peynir üretimini de iki-üç, ihracatını ise peynir çeşitlerini dünyaya tanıtarak en az 8-10 katına çıkarabilir.
Türkiye’de tüketimi en yaygın olan peynirler; beyaz peynir, tulum peyniri ve kaşar peyniri olmakla birlikte, yöresel peynirler de çeşitlilik göstermektedir. Çalışmalar, şu ana kadar 193 çeşit peynir üretildiğini göstermiştir. Yüzlerce peynir türü olan ülkemizin yöresel zenginliklerinin dünya tüketicileriyle buluşturulması gerekmektedir.”
Peynir tüketimi düşük
Peynirde üretim ve ihracatın yanı sıra iç tüketimin de artırılabileceğini vurgulayan Bayraktar, “Avrupa, ABD, Kanada, Avustralya, Arjantin gibi ülkelerde peynir çok tüketiliyor. Yılda kişi başına, Fransa’da 26,8, Almanya’da 24,6, ABD’de 16, Avustralya’da 13,4, Arjantin’de 12,9, Kanada’da 12,5, İngiltere’de 12,1, Yeni Zelanda’da 8,8 kilogram peynir tüketiliyor. AB ortalaması 18,3 kilogramı buluyor. Ülkemizde 8,3 kilogram olan peynir tüketimi AB’nin oldukça gerisinde. Buna karşın Rusya 5,7, İran 4,7, Mısır 4,3, Brezilya 3,8 kilogram peynir tüketimleriyle Türkiye’nin gerisindeler. Çin’de ise kişi başına peynir tüketimi, 0,1 kilograma kadar iniyor” dedi.
Bayraktar, peynir tüketiminin artırılması için fiyatların tüketicilerin ulaşabileceği seviyelerde tutulmasına yönelik tedbirler alınması, tüketim alışkanlığı kazandırmak için ise okul sütü programının peynir gibi süt ürünleriyle çeşitlendirilmesi gerektiğini kaydetti.
Körfez pazarında potansiyel büyük
Dünya peynir ihracatında Almanya’nın 3,8 milyar dolarla ilk sırayı aldığını belirten Bayraktar, bu ülkeyi 3,5 milyar dolarla Hollanda, 3,3 milyar dolarla Fransa, 2,5 milyar dolarla İtalya, 1,4 milyar dolarla ABD, 1,4 milyar dolarla Danimarka, 1,2 milyar dolarla Yeni Zelanda, 0,8 milyar dolarla Belçika, 0,8 milyar dolarla İrlanda, 0,7 milyar dolarla İngiltere’nin izlediğini bildirdi.
162 milyon dolarlık ihracatla dünya sıralamasında 24’ncü olan Türkiye’nin 44 ülkeye peynir ihraç ettiğini, bunun yüzde 62’sinin 10 ülkeyle sınırlı olduğuna dikkat çeken Bayraktar, ihracatın üçte birinin Irak’a, dörtte birinin ise Suudi Arabistan’a yapıldığını söyledi. Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“2015 yılında 682 milyon dolarlık peynir alan Suudi Arabistan’a, 43,9 milyon dolar ihracat ile pazardaki payımız yüzde 6,4. Yine 268 milyon dolarlık ithalat yapan Kuveyt, Türkiye’den 13,4; 328 milyon dolarlık ithalat yapan Birleşik Arap Emirlikleri 9,7; 114 milyon dolarlık ithalat yapan Ürdün 9,6; 85 milyon dolarlık ithalat yapan Katar 3,5 milyon dolarlık peynir alıyor. Beş ülkenin 1 milyar 477 milyon dolarlık peynir ithalatı varken, bizim bu ülkelere ihracatımız sadece 80 milyon dolarda kalıyor.
Yılda 720 milyon dolarlık peynir ithalatı olan Rusya’ya ihracatımız 1,4 milyon dolar. Rusya’yı dahil edersek 2,2 milyar dolarlık bir pazarda payımız 81,4 milyon dolar. Bu pazarlara bizden daha yakın büyük üretici yok. Avantajımızı kullanmalıyız. Bu tablo hedef pazarlara girmek kadar mevcut pazarlardaki payımızın da artırılmasına yönelik çalışmaların yapılması gerektiğini göstermektedir. Bu konuda üretici, sanayici, ihracatçı, kamu, üniversiteler yani sektörün bütün tarafları bir araya gelerek bir iş planı yapılmalı, mevcut pazarların yapısı ortaya konularak hedefler belirlenmeli, buna göre gerekli adımlar atılmalıdır. Biz üretici örgütleri olarak üzerimize ne düşüyorsa yapmaya hazırız.
“Sütün geleceği peynirde”
Hedef ihracat, yani 193 çeşit peynirimizi dünya tüketicileriyle buluşturmak ise enerjimizi buna harcayalım, hep beraber nasıl kazanabiliriz, nasıl markalaşabiliriz, oturalım yol haritamızı belirleyelim. Üretici ne yapacaksa bizler onun için çabalayalım, sanayici kendi konusunda çabalasın, devlet de üzerine düşen görevi yapsın, sektörün önünü açsın. Hep birlikte kazanalım, ülke kazansın.”
Süt üretiminin sürekli arttığını, önümüzdeki yıllarda 25 milyon tona çıkacağını belirten TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, “Sütün geleceği peynirde… Peynir üretimini artırıp dünyaya satmamız lazım” dedi.
(54)
