İnsan yiyeceği olarak çok eski tarihlerden beri kullanılmasına karşın, peynirin ilk kimler tarafından nerede ve nasıl yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir.
“Peynir” kelimesi Memluk Türkçesi’nde benir, penir, beynir olarak geçmiştir. Yazılı olarak en eski öz Türkçe karşılığı ise Kaşgârlı Mahmut tarafından yazılan Divan-ı Lügat-it Türk kitabında geçmektedir: Udma ve udhıtma. Udhıtmak, Uygur Türkçesi’nde uyutmak anlamındadır ve udhıtma udhıttı, sütü uyutmak, uyumuş süt, peynir anlamında kullanılmıştır.
Elde somut tarihsel bir kanıt olmasa da peynirin, MÖ 8000-6000 yıllarında bazı hayvanların evcilleştirilmesinden sonra Akdeniz kıyılarında, Mezopotamya’da ve bugünkü Güney-Batı Asya dediğimiz İndus vadisinde çobanlar tarafından yapıldığı sanılmaktadır.
Sütün ilk önce tesadüfen sonra da bilinçli olarak ekşitilmesiyle peynire dönüştürülmesi ilk Avrasya’da olmasına rağmen, peynirin çeşitlendiği yer olarak Avrupa karşımıza çıkmaktadır. Roma İmparatorluğu dönemi, peynirin ilk çeşitlilik kazandığı dönem olarak bilinmektedir. Romalıların birçok peynir çeşidi yaptıkları, peynirlere çeşitli baharat ve kokulu otlar kattıkları ve bazılarını tütsüledikleri belirtilmektedir. Peynirin Amerika kıtasında tanınması, 17. yüzyıl başlarında Avrupa’dan göç edenler vasıtasıyla olmuştur. Göçmenler ilk zamanlarda yalnız Atlantik kıyılarına yerleştiklerinden, peynir sadece bu bölgeye has bir yiyecek olarak kalmıştır. 19. yüzyılın ilk yarısında İsviçre´de patlak veren ekonomik kriz sonucu fakir ve işsiz kalan bir kısım İsviçrelinin Wisconsin eyaletine göç etmesiyle peynir, Amerika kıtasının iç kısımlarına da yayılmıştır. Peynirin Avrupa kıtasından Amerika’ya götürülmesine rağmen endüstri düzeyinde üretim yapan ilk peynir fabrikası, 1851 yılında ABD’de kurulmuştur. Avrupa’da ise ilk defa İngiltere’de 1899’da peynir fabrikası açılmıştır. Peynir yapımında mekanizasyona geçilmesi ise ancak 1930’lu yıllarda olmuştur. Üretim teknolojisindeki asıl gelişmeler ise mikroorganizmaların peynirlerdeki rolünün anlaşılmasıyla son 30 yıl için içerisinde gerçekleşmiştir.
(0)
