Avrupa Parlamentosu tarımsal pazarlarda fiyat belirsizliğinin azaltılmasına yönelik Ortak Tarım Politikası çerçevesinde yapılabileceklerin derlendiği rapor taslağını yayınladı. Konuyla ilgili tezkereyi içeren taslakta mevcut durumun analizi ve çözüm önerileri yer aldı.
Avrupa Parlamentosu bünyesinde yer alan Tarım ve Kırsal Kalkınma Komitesi, tarımsal ürünlerin fiyat belirsizliğinin etkilerinin azaltılmasında kullanılacak Ortak Tarım Politikası (CAP) araçları ile ilgili tezkere taslağını hazırladı. Komite raportörü Angélique Delahaye tarafından hazırlanan raporda 2007’den beri dünya tarımsal pazarında ciddi fiyat dalgalanmaları yaşandığına dikkat çekildi. Tarımın dünya nüfusundaki büyümeyi karşılamakta güçlük çekmesi ve iklim değişiklikleri nedeniyle fiyat belirsizlikleri ortaya çıktığı belirtilen raporda, ambargolar gibi politik kararların da bu belirsizliği artırdığı ifade edildi. Raporda Avrupa Birliği’nin Avrupa’nın gıda güvencesi için önemli bir rolü olduğu, fiyat belirsizliklerinin ise güvensizlik ortamı oluşturarak yatırımları ve yetiştiriciliği engellediği belirtildi.
AB’de Mevcut durum
Raporun mevcut durumun değerlendirildiği bölümünde fiyat belirsizliğine en fazla maruz kalan tarafların desteklenmesi gerektiği, bunun için ciddi miktarlarda kaynak bulunduğu, ancak finansal destek sisteminin fiyat belirsizliklerine karşı yeterli korumayı sağlamadığı belirtildi. Dikkat çekilen bir başka nokta da AB çiftçilerinin ortalama yıllık gelirlerinin son on yılda değişmediği, hatta bazı durumlarda düşmüş olduğu oldu. CAP’ın temel amaçlarının tarım topluluğunun yaşam standartlarının iyileştirilmesi, pazarda istikrarının ve bol gıda arzının sağlanması olduğu belirtilen yazıda Avrupa’nın gıda bakımından özerkliğinin ve gıda güvencesinin uzun vadede bir amaç olarak benimsenmesi gerektiği belirtildi. Gıda arzının sürdürülebilmesinin Avrupa çiftliklerinin varlığına bağlı olduğu ifade edilen raporda CAP’ın uzun vadeli amaçlarından ve aciliyetlerinden bir diğeri de çiftçilerin refahının garanti altına alınması olarak belirtiliyor.
CAP Araçları
Tezkere önerisinde konuyla ilgili yararlanacak araçlar da sektörel teşekküller ile sözleşmeli üretim sistemleri, risk yönetim araçları ve fiyat gözlem birimleri şeklinde üç başlık altında toplanıyor. Raporda tarım sektöründeki en zayıf halkaların örgütlenme yetilerinin ve sözleşmeli üretim sisteminin güçlendirilmesi öneriliyor. Buna göre farklı dallarda yer alan paydaşlar arasındaki iletişim geliştirilmeli, çiftçi örgütleri en az pazarlık yaptıkları paydaşlar kadar güçlü hale getirilmeli, Avrupa Komisyonu rekabet yasasını yürürlüğe koyarak sözleşme sistemlerinin düzenlenmesini kolaylaştırmalı.
Risk yönetimi için ise çeşitli sigorta tipleri ve ortak fonlar geliştirilmesi gerektiğine değinilen raporda fiyat belirsizliğinin yatırım yapan çiftçileri özellikle etkilediği, yatırım gücündeki azalmanın önlenmesi için CAP araçlarının devreye alınması gerektiği ifade edildi. CAP çiftçileri fiyat belirsizliği ile ilgili stratejilerin odağına koymalı, risklerin yönetilmesi ve giderilmesi yönünde verdikleri kararlara destek olmalı. Raporda Avrupa Komisyonu’na bir çağrı yapılarak bu sistemin nasıl oluşturulabileceğinin ve yeni CAP’a nasıl entegre edilebileceğinin detaylı şekilde araştırılması isteniyor. Diğer yandan çiftçilerin pazar belirsizlikleri ile başa çıkmaya yarayacak, ortak fon gibi araçlar geliştirmeye teşvik edilmeleri gerektiği de belirtiliyor.
Fiyatların izlenmesi
Tezkerede tarımsal pazarların şeffaf, fiyatların herkese açık olması gerektiği belirtiliyor. Pazarın çeşitli segmentlerindeki fiyatların çiftçiler tarafından biliniyor olmasının, gıda zincirindeki diğer paydaşlarla pazarlıklarında kendilerine avantaj sağlayacağı ifade edilen raporda, Avrupa çapında sanayinin çeşitli sektörlerinde fiyat gözlem birimlerinin kurulması, tarımsal pazarların sürekli analizinin yapılarak sonuçların düzenli aralıklarla yayınlanması gerektiği de vurgulanıyor.
(4)
