Tarımda sulama suyunun verimli kullanılması, su tasarrufunun sağlanması, kayıpların azaltılması ve izinsiz kullanımların önlenmesine ilişkin usul ve esasların düzenlendiği yönetmelik, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı ile Orman ve Su İşleri Bakanı tarafından müştereken uygulanacak.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın Sulama Sistemlerinde Su Kullanımının Kontrolü ve Su Kayıplarının Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik, 16 Şubat’ta Resmi Gazete’de yayımlandı.
Yönetmelik; sulama suyu teminine ve kullanımına ilişkin hizmetleri yürüten Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, il özel idareleri, büyükşehir belediyeleri ve belediyeler ile tarımsal sulama faaliyeti gerçekleştiren su kullanıcı teşkilatları ve gerçek ya da tüzel kişiliğe sahip kullanıcı tarafından aynı su kaynağından faydalanılarak 100 hektarın üzerinde alanın sulandığı halk sulamalarına ilişkin sulama suyu temininde, iletiminde, dağıtımında, mevcut şebekelerin yenilenmesinde ve kullanımında verimliliğin artırılması, su tasarrufunun sağlanması ile su kayıplarının azaltılmasına ve izinsiz kullanımların önlenmesine ilişkin usul ve esasları kapsıyor.
Su kullanımının ilkeleri
Buna göre, mevcut sulama tesislerinde, yenileme projelerinde ve yeni sulama tesisleri yatırımlarında;
Sulama tesislerinin sürdürülebilir kullanımını sağlayacak tedbirlerin alınması, Su tasarrufu sağlayan uygun modern sulama usullerinin kullanılması, Sulama tesislerinin sürdürülebilir kullanımı ve doğru sulama uygulamaları için gerekli planlama, izleme ve değerlendirme faaliyetlerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri de kullanılarak yapılması, Su kullanıcılarının sulamada, su dağıtım planında gerçek ihtiyaçlara göre öngörülen miktardan fazla su kullanmasının önlenmesi, Sulama randımanını yüksek düzeyde tutacak tedbirlerin alınması, Sulamada yerüstü su kaynaklarına öncelik verilmesi, Yeni projelerde cazibeli ve düşük pompajlı olanlara öncelik verilmesi, Sulama sistemlerinde su kayıplarının azaltılması ve kaçak kullanımların önlenmesine ilişkin tedbirlerin alınması esas olacak.
Su kullanımı hizmet bedelleri; tesisin işletme, bakım, onarım ve yönetimini garanti altına alacak, sürdürülebilir kullanımını sağlayacak düzeyde belirlenecek.
Sulama tesisinin faaliyetlerini tam anlamıyla yerine getirebilmesi ve su kayıp kaçaklarının önlenmesi amacıyla, ihtiyaç duyulan bakım ve onarım çalışmaları zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirilecek.
Yeni sulama projeleri
Sulama yatırımlarında, arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetlerinin birlikte yürütüldüğü projelere öncelik verilecek.
Sulama tesisleri; mümkün olan en yüksek düzeyde su iletim, dağıtım ve uygulama randımanlarını sağlayacak şekilde projelendirilecek.
Sulama tesislerini devralan su kullanıcı teşkilatları; tesisin işletme, bakım, onarım ve yönetim faaliyetlerinin sürdürülebilir nitelikte gerçekleştirilmesi amacıyla yeterli bütçe kaynağını sağlayacaklar.
Su kullanıcı teşkilatı tarafından bakım çalışmalarının yerine getirilmemesi veya getirilememesi durumunda gerekli çalışmalar, sorumlu kurum tarafından gerçekleştirilir ve maliyeti su kullanıcı teşkilatından, teşkilat olmayan yerlerde su kullanıcılarından tahsil edilecek.
Sulama tesislerinde su dağıtım planları, su kullanıcı teşkilatı tarafından gece sulamasının da dikkate alındığı 24 saat/gün esasına göre hazırlanacak ve uygulanacak.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı; ulusal tarım politikası çerçevesinde yürüteceği çalışmalarda sorumlu kurum, ilgili kurum ve su kullanıcı teşkilatlarından elde edilen verileri esas alacak.
Su kullanıcı teşkilatlarında çalışan ilgili personele işletme, bakım, onarım, yönetim ve izleme konularında sorumlu kurum tarafından eğitim verilecek. Sorumlu kurum eğitim konularında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile işbirliği yapacak.
Sulama hibe destekleri
Tarla içi sulama projelerine verilen hibe desteklemeleri ile işletme ve yatırım kredilerinde, projenin uygunluğundan ve uygulamanın kontrolünden desteklemeyi ve/veya krediyi veren kurum sorumlu olacak.
İzinsiz su kullanımları, sezonluk su hakları ihlali ve ödenmeyen su kullanım hizmet bedelleri tarımsal desteklemelerle eşleştirilebilecek.
Sulama tesislerinde işletme, bakım, onarım ve yönetim faaliyetini gerçekleştirenler, su kayıp ve kaçaklarının miktar ve sebeplerini tespit ederek, sorumlu kuruma, talep edilmesi halinde de ilgili kuruma bildirecek.
İzinsiz su tüketimleri önlenecek
Sulama tesislerinde işletme, bakım, onarım ve yönetim faaliyetini gerçekleştirenler ve sorumlu kurum, miktar ve sebepleri belirlenen su kayıp ve kaçaklarının önlenmesi amacıyla gerekli her türlü tedbiri alacak, sulama tesislerine ait şebeke içerisinde su dağıtım planına uygun olmayan tüketimler ile şebeke dışında izinsiz su tüketimlerini önleyecek.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından uygun sulama usulü seçimi, sulama zamanı planlamasının yapılması, doğru ürün münavebesinin uygulanması, su tasarrufu, modern sulama usulleri, su kayıplarının azaltılması, su hasadı, bitki deseni gibi konularda üreticileri ve su kullanıcılarını bilinçlendirecek faaliyetler düzenlenecek, eğitimler verilecek. Bakanlık tarafından sulama projelerinin planlama, tasarım ve işletme safhalarında kullanılacak bitki su ihtiyaçları güncellenerek ülke genelinde bitkisel sulama rehberleri oluşturulacak.
Sulama tesislerinde işletme, bakım, onarım ve yönetim faaliyetini gerçekleştirenler ile izlenecek halk sulamaları kapsamına giren su kullanıcıları, gerçekleştirdikleri sulama faaliyeti ile ilgili, Yönetmelik ekinde yer alan Sulama Faaliyetleri Su Kayıp ve Kaçakları Yıllık Raporu ile Halk Sulamalarına İlişkin İzleme Formu’nu her yıl Aralık ayı sonunda sorumlu kuruma ya da Orman ve Su İşleri Bakanlığınca belirlenen ilgili kuruma gönderecek.
Sulama randımanının yükseltilmesi
Sorumlu kurumlar, Yönetmeliğin yürürlük tarihinden itibaren yedi yıl içerisinde sulama randımanını %55 seviyesine yükseltmek için gerekli tedbirleri alacak.
Yayımı tarihinde yürürlüğe girecek yönetmelik hükümlerini, Orman ve Su İşleri Bakanı ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı müştereken yürütecek.
(52)
