Son iki yılda yurt dışında 5.2 milyar dolarlık sıfırdan yatırım yapan Türk şirketleri, aynı dönemde yurt dışında 10 milyar dolarlık birleşme ve satın alma gerçekleştirdi. Yatırım yapılan sektörlerde gıda ve içecek öne çıktı.
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Yurt Dışı Yatırımlar İş Konseyi ve Deloitte Türkiye işbirliği ile hazırlanan Yurt Dışı Yatırım Endeksi Raporu yayımlandı. Yatırım coğrafyalarının risk ve potansiyelini Türk yatırımcılar açısından değerlendirilen raporda, orta ve düşük gelir sınıfındaki ülkelerde Çin, yüksek gelir sınıfındaki ülkelerde ise ABD ilk sırada yer aldı.
Raporun açıklandığı basın toplantısında konuşan DEİK Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Cihad Vardan, Türkiye’nin son zamanlarda ciddi anlamda yurt dışında yatırımlar yapmaya başlayan ülke sınıfına geçtiği belirterek “İş konseylerimizin bulunduğu birçok bölgede biz bunu görebiliyoruz. Rusya’daki olaylardan sonra daha da ortaya çıktı. Firmalarımız orada on binlerce kişiye iş veriyor. Avrupa’nın da birçok yerinde bunu görebiliyorsunuz. Küreselleşen dünyada bir şekilde sadece Türkiye’de yatırım yapmaktan öteye işlerimizi yurt dışında da yapmaya başladık” dedi.
Türk firmalarının hangi ülkelerde yatırım yapmalarını daha yararlı olacağının saptanması için bir çalışma yaptıklarını dile getiren DEİK Başkanı Ömer Cihad Vardan, “Bunun adı Yurt Dışı Yatırım Endeksi. Türkiye’de ilk olan, Türkiye’ye has bir çalışma olarak ortaya çıkıyor” şeklinde konuştu.
Sektörlerde gıda ve içecek öne çıkıyor
Deloitte Türkiye Ortağı ve Finansal Danışmanlık Bölümü Başkanı Başak Vardar da, “Yurt Dışı Yatırım Endeksi Raporu, hem sıfırdan yatırım hem şirket satın almalarıyla, dünya ülkelerini çeşitli kriterlere göre derecelendiren ve Türk yatırımcılar tarafında da faydalı bulunacağını umduğumuz bir çalışma. Hem gelişen ülkeler hem gelişmekte olan ülkeler çok çeşitli pazarlarda yatırım var. Amerika, Almanya, Rusya, Hollanda, İtalya ön plana çıkan ülkeler. Ekonomik ve politik ilişkilerin güçlü olduğu ülkeler ana ticaret ortaklığındaki ülkeler yakın coğrafyalardaki pazarlar hep mercek altında. Sektörel olarak baktığımızda gıda, içecek, teknoloji gibi sektörlerin ön plana çıktığını görüyoruz. Hem büyük ölçekli gruplar hem kendi sektörlerinde lider olanlar hem de küçük ölçekli firmaların artan bir şekilde bu yatırım fırsatlarını kovaladıklarını görüyoruz” dedi.
DEİK Yurt Dışı Yatırımlar İş Konseyi Başkan Yardımcısı Ender Arslan ise 2001 yılında 4 milyar dolar Türkiye’nin yurt dışındaki yatırım stokunun, 2014 yılında Merkez Bankası verileriyle 40 milyar doların üzerine çıktığını vurguladı. Arslan, “Ülke olarak hedefimiz, 2023 yılında ihracatımızı 500 milyar dolarlara taşımak. Bu gidişatta artan ivmemizi sürdürürsek 2023’lerde de 100 milyar dolarları yurt dışı yatırımlarda Türk yatırımcılarının yaptığı yatırımlar olarak konuşuyor olabiliriz” şeklinde konuştu.
Rusya’nın listeden çıkarıldığını, sıralamada yer almadığını belirten Arslan, ilişkilerin eski haline dönmesi durumunda Rusya’nın ön sıralardan yeniden listeye girebileceğini sözlerine ekledi.
Raporda orta ve düşük gelirli ülkeler sınıfında Çin birinci sırayı alırken, yüksek gelirli ülkeler sınıfında ise ABD ön plana çıkıyor. Türkiye’nin yatırım stokunda en yüksek paya sahip olan Avrupa ülkeleri ise endekste önemli bir yer tutuyor.
Son dönemde Türk şirketlerinin satın aldığı önemli markaların menşei ve ekonomik büyüklükleri göz önüne alındığında gelişmiş Avrupa ülkeleri önemli birer yatırım adresi olmaya devam ediyor. Bununla beraber Romanya, Polonya, Macaristan ve Baltık Bölgesi ülkeleri gibi 2004 sonrası AB üyesi olan ve gelişmekte olan Avrupa ülkelerinin de Türk yatırımcısı için cazip coğrafyalar olduğu görülüyor.
Amerika kıtasında yer alan ülkelerin ise Türk şirketlerinin mevcut yatırım stokunda henüz çok sınırlı bir paya sahip olsalar da, önümüzdeki dönemde gerek pazar çeşitlendirme ihtiyacı, gerekse hammadde potansiyelleri ile cazip ülkeler olarak ön plana çıkma potansiyeline sahip oldukları belirtiliyor. Ortadoğu’da yaşanan siyasi belirsizliğin önümüzdeki dönemde de devam edeceğine yönelik algının, Türk yatırımcıları Asya-Pasifik ve Amerika gibi bölgelere yönelmeye iteceği tahmin ediliyor.
Yurt dışına yatırımlar
Türk şirketlerinin, 2014-2015 döneminde yurt dışında gerçekleştirdiği birleşme ve satın alma işlemleri ile sıfırdan yatırımların da bir özetini sunan rapora göre; bölgesel ve küresel coğrafyada öne çıkmak isteyen Türk şirketleri, 2015 yılında yurt dışında 2 milyar 400 milyon dolarlık 52 sıfırdan yatırıma başladı (2014; 2 milyar 800 milyon dolar ve 100 yatırım). Buna ek olarak, yine 2015 yılında Türk şirketleri tarafından yurt dışında 3 milyar 500 milyon dolarlık 35 birleşme ve satın alma işlemi (2014; 6 milyar 500 milyon dolar ve 41 işlem) gerçekleştirildi.
Üretim, perakende, finans ve altyapı ön planda
2014-2015 döneminde, Türk şirketlerinin yurt dışında yaptıkları birleşme ve satın alma işlemleri genellikle üretim ve altyapı sektörlerinde gerçekleşti. Bunları enerji, gayrimenkul, internet, mobil hizmetler ve teknoloji sektörleri izledi. Sıfırdan yatırımlarda ise üretim ve perakende sektörleri açık ara en çok tercih sektörler oldular. Finans, lojistik, ev aletleri, yiyecek-içecek ve inşaat sektörleri de sıfırdan yatırımlar açısından hareketli sektörler arasında yer aldı.
Yüksek gelir grubunda olan ülkeler gözde
Almanya, ABD, Rusya, Birleşik Krallık ve İspanya gibi yüksek gelir grubunda yer alan ülkeler hem sıfırdan yatırımlar hem de birleşme ve satın almalar için tercih edilen ilk 10 ülke arasında yer buldu. 2014-2015 döneminde, birleşme ve satın alma işlemleri için tercih edilen ülkelerin başında 12 işlem ile ABD yer aldı. ABD’yi; Almanya 9, Rusya 5, İtalya, Hırvatistan ve Hollanda 4’er işlemle takip etti. Sıfırdan yatırımlarda ise, Almanya 32 yatırımla açık ara başı çekerken, Romanya 16, Makedonya 12, ABD 8 ve Rusya 8 yatırım ile Almanya’yı izlediler.
GIDAHATTI DERGİSİNİ ÜCRETSİZ İNDİRİN
(12)
